علم و فنون

امروزه هدف از تعليم و تربيت تنها انتقال ميراث فرهنگي و تجارب بشري به نسل جديد نيست. بلكه رسالت نظام هاي آموزشي را ايجاد تغييرات مطلوب در نگرش ها شناخت ها و در نهايت رفتار انسان ها دانسته اند. روش هاي نوين تدريس نيز به عنوان يكي از عوامل، به كمك اين رسالت آمده است.

جهت اجاره كلاس با شماره درج شده در قسمت تماس با ما تماس حاصل فرماييد.

روش هاي نوين تدريس

هدف نهايي تدريس به وسيله مجموعه اي از تكاليف مشتمل برآگاهي و معلومات مشخص و ساخت فكري و فرآيندهاي شناختي تعيين شده است. اين مقاله به روشهاي نوين تدريس پرداخته است .ابتدا روش تدريس به دو دسته روش تاريخي و روش نوين تقسيم شده است.

همچنين نمونه هايي از روشهاي نوين تدريس و مراحل و كاربرد آن كه شامل روش تدريس بارش مغزي، روش تدريس بديعه پردازي ،روش تدريس حل مسأله،، روش تدريس غير مستقيم/مشاوره اي، روش تدريس ايفاي نقش، روش تدريس گردش علمي، روش تدريس كاوشگري و روش تدريس آموزش به وسيله رايانه به عنوان نمونه هايي از روشهاي نوين تدريس مورد بررسي قرار گرفته است.

در پايان نشان داده شده است كه هيچ يك از روش هاي تدريس في نفسه خوب يا بد نيستند، بلكه نحوه و شرايط استفاده از آنها باعث قوت يا ضعفشان شده است.

جهت اجاره كلاس با شماره درج شده در قسمت تماس با ما تماس حاصل فرماييد.

روش

روش عبارت است از فرايند عقلاني يا غيرعقلاني ذهن براي دستيابي به شناخت و يا توصيف واقعيت. در معناي كلي تر، روش هرگونه ابزار مناسب براي رسيدن به مقصود ميباشد.

روش ممكن است به مجموعه راه هايي كه انسان را به كشف مجهولات هدايت ميكند، مجموعه قواعدي كه هنگام بررسي و پژوهش به كار ميروند و مجموعه ابزار و فنوني كه آدمي را از مجهولات به معلومات راهبري ميكند، اطلاق شود.

تدريس

تدريس عبارت است از تعامل يا رفتار متقابل معلم و شاگرد، بر اساس طراحي منظم و هدفدار معلم، براي ايجاد تغيير در رفتار شاگرد. تدريس مفاهيم مختلف مانند: نگرشها، گرايشها، باورها، عادتها و شيوه هاي رفتار و به طور كلي انواع تغييراتي را كه مي خواهيم در شاگردان ايجاد كنيم را در بر مي گيرد.

تقسيم بندي روش هاي تدريس

روشهاي تاريخي: در اين روش فراگير موجودي انفعالي است و معلمّ به عنوان انتقال دهنده ي اطلاعات، مسئوليت اصلي آموزش را بر عهده دارد. او تلاش مي كند ذهن فراگيران را با انبوهي از مفاهيم، اصول و اصطلاحات درس ها انباشته سازد و به اين ترتيب رفتار آن ها را نسبت به قبل تغيير دهد.

در اين نوع روش تدريس، برنامه ي درسي غير قابل انعطاف است و معلّم و فراگير به اجبار از محتواي مشخصي استفاده مي كنند.

معلّم تصور مي كند كه عامل اصلي تدريس، خود اوست و به عنوان گنجينه ي معلومات در برابر فراگيران ظاهر مي شود. شايد به همين دليل، به اين گونه الگوها و روش ها، روش هاي معلمّ محور نيز مي گويند.

روش هاي نوين:

در اين الگو فراگير و علايق و توانمندي هاي او در مركز توجه قرار دارد و معلّم تلاش مي كند تا توانايي فراگيران را تقويت كند.

معلّم هنگام تدريس از وسايل و امكانات آموزشي زيادي استفاده مي كند و يادگيري مؤثر را از طريق تمرين ها و فعاليت هاي متنوع به عهده ي فراگيران مي گذارد و آنان را در تحقق اهداف و يادگيري مفاهيم درس دخالت مي دهد.

معلمّ، راهنما و هدايت كننده اي است كه پا به پاي فراگير مسير آموزشي را طي مي كند و به او كمك مي كند تا درس را به طور عميق و از روي علاقه ياد بگيرد.

چهار ويژگي خاص در تعريف تدريس

وجود تعامل بين معلم و دانش آموزان

فعاليت بر اساس اهداف معين و از پيش تعيين شده

طراحي منظم با توجه به موقعيت و امكانات

ايجاد فرصت و تسهيل يادگيري

در اين مقاله هشت روش تدريس معرفي شده است و در كنار آن اصول و قواعدي براي افزايش اثر بخشي آن ها در كلاس درس ذكر شده است.

البته، اين نكته هم قابل تأكيد است كه كاربرد هر كدام از روش هاي معرفي شده بسته به امكانات كلاس و تشخيص معلم است. اين روش ها عبارتنداز:

روش تدريس بارش مغزي

يكي از جديدترين روش هاي تدريس مشاركتي است كه به دلايل شرايط و فوايد منحصر به فرد آن نه تنها در مدارس بلكه در جلسات مديريتي نهادها نيز استفاده از آن متداول شده است.

اين روش براي حل مشكلات مديريتي معرفي شد و امروزه از آن به عنوان تكنيك برگزاري » : يك روش تدريس كلاسي نيز ياد مي شود. در تعريف اين روش چنين آمده است يك كنفرانس كه در آن سعي گروه بر اين است تا راه حل مشخصي را بيابند،

در اين روش نظرات در پس در اين روش دو اصل به عنوان پايه «. جمع بندي بدون كم و كاستي مورد استفاده قرار مي گيرند مطرح مي شوند:

تنوع نظرات كه باعث فعال شدن قسمت خلاق ذهن مي شود.

بالا رفتن كميت باعث بالا بردن كيفيت مي شود.

قوانين روش بارش مغزي

روش تدريس بارش مغزي داراي قوانيني و قواعدي است كه عبارتند از:

قانون نخست : ممنوع بودن انتقاد

هيچ يك از اعضاي گروه اجازه انتقاد از ايده ها را ندارند، هر چند ايده اي كه ارائه مي شود، بسيار بي معني و هجو باشد. هر گونه اظهار نظر درباره ي ايده ها در ابتداي كار، سبب ناكامي جريان ايده سازي مي گردد . ضربه ي مخرب اظهارنظر پيش از موقع درباره ايده ها، سبب خودسانسوري مي شود.

قانون دوم : پرواز در رويا

پرواز در رويا كنايه از اين است كه در طي جلسه بارش مغزي بايد هرگونه قيد و بند فكري را كنار گذاشت. بنابراين بهتر است با آرامش خيال و بي آنكه بترسيد مورد انتقاد قرار خواهيد گرفت، به ايده سازي اقدام كنيد.

قانون سوم : كميت گرايي

هراندازه تعداد ايده ها و فكرها زياد باشد، دسته بندي موضوعي به آساني صورت مي گيرد .اگر گروه بارش مغزي به خوبي هدايت شود در مدت 20 دقيقه مي توان در حدود 250 ايده پديد آورد.

قانون چهارم : مستند سازي

برابر اين قانون هر ايده اي كه ارائه مي شود، هرچند پيش پا افتاده هم باشد، بايد ثبت گردد .به علاوه ايده هاي ثبت شده بايد در معرض ديد اعضاي گروه قرار گيرند.

قانون پنجم : تكوين ايده ها

پيش از آنكه ايده ها به محك ارزشيابي برسند بايد از پيش، تكميل گردند. اين كار سبب مي شود ايده هايي را كه بدون ملاحظه يا دقت عرضه شده بودند، بازبيني و در صورت نياز تغيير يا تكميل شوند.

براي تكوين ايده ها زمان خاصي بايد در نظر گرفته شود. زمان تكوين نظرات، به اهميت مسئله، ضرورت زماني حل مسئله و اشتياق به حل مسئله بستگي دارد.

مراحل اجراي روش تدريس بارش مغزي

مرحله نخست : بيان و ارائه قوانين بارش مغزي

نخستين مرحله ي جلسه بارش مغزي بازگويي و اعلام قوانين است. با نصب فهرست قوانين بر روي تخته يا روي ديوار مي توان فرآيند برگزاري جلسه را هدايت كرد.

مرحله دوم : ارائه موضوع يا مسئله

بهتر است، مرحله حاضر را با اين عبارت ” چه شيوه ها و راه هايي هست تا…؟” شروع كرد.

پيش گرفتن چنين روندي به اعضاي گروه ياري مي رساند تا توجه خود را تا پايان اين مرحله از فعاليت، روي موضوع حفظ كنند.

مرحله سوم : آغاز ابراز ايده يا فكر

كار ارائه ايده يا فكر به صورت هاي متفاوتي انجام مي شود. يك روش آن است كه هر فرد ايده خود را بگويد و نوبت را به فرد ديگري بدهد و بدين ترتيب يك جريان چرخشي پديد آيد.

در اين روش كسي كه ايده اي در ذهن ندارد، با گفتن “ديگري” يا ” از من بگذريد” يا ” يك نفر ديگر” زمان را در اختيار عضو ديگري از گروه قرار مي دهد.

مرحله چهارم : نمايش ايده ها براي تكوين

در اين مرحله تلاش مي شود پس از ثبت ايده ها، آنها را در معرض ديد همه اعضاي گروه ها قرار داد.

مرحله پنجم : بررسي و ارزشيابي ايده ها

در اين مرحله سعي مي شود ايده هاي گروه هاي متفاوت را بررسي كرد و درباره مجموعه ايده هايشان به اظهارنظر پرداخته شود. بهتر است براي موفقيت در اين كار ايده ها را از نظر ميزان اهميت درجه بندي كرد.

روش تدريس بديعه پردازي

يكي از روش هاي نوين تدريس است كه تاكيد زيادي بر پرورش خلاقيت در گروه دارد .گوردون از بنيان گذاران اين روش است كه با طرح نظريات جديد در مورد خلاقيت اعتقادات سنتي در مورد آن را شكست.

او بر خلاف گذشتگان كه خلاقيت را يك امر كاملا ذاتي مي دانستند، آن را قابل ياد دادن و ياد گرفتن معرفي كرد. او همچنين عنوان داشت كه فعاليت هاي گروهي از بهترين راه هاي پرورش خلاقيت است.

روش تدريس حل مسأله

اين روش يكي از روشهاي مشاركتي در تدريس است كه كاربرد زيادي دارد .گرچه برخي اين روش تدريس را بيشتر با الگوي انفرادي سازگار دانسته اند، ولي تجربه نشان مي دهد كه كاربرد اين روش به صورت گروهي موثرتر از الگوي انفرادي آن است .

در تعريف روش حل مساله چنين آورده اند: حل مساله فرآيندي است براي كشف، توالي و ترتيب راه هايي كه به يك هدف يا يك راه حل منتهي مي شوند.

پس بايد توجه داشت كه در فرايند حل مساله فقط جواب اهميت ندارد بلكه فرايند رسيدن به آن نيز مورد توجه است.

روش تدريس مبتني بر كاوشگري

روش تدريس كاوشگري را ريچارد ساچمن براي آموزش فرآيند جستجو و توضيح پديده ها تدوين كرد. الگويي كه ساچمن تدوين كرده است، دانش آموزان را با فرآيندهايي درگير مي سازد كه محققا ن از آنها براي سازماندهي دانش و پديدآوري “اصول” استفاده مي كنند .

روش تدريس كاوشگري، به منظور رويارو ساختن مستقيم دانش آموزان با فرآيندهاي علمي تدوين گشت.اين روش بر مبناي اين باور بود كه بايد يادگيرنده را مستقل بار آورد، پديد آمده است. كاربرد اين روش، مستلزم فعاليت به صورت كاوشگري علمي است.

بحث و نتيجه گيري

يكي از هدف هاي آموزش و پرورش كنوني اين است كه فراگيران را ياري كند تا بتوانند از دانش خويش به طور مؤثر استفاده كنند و از آنجا كه عمر هر رشته دانش بشري دائما كوتاه تر گشته و قواعدي نوين مستمراً جاي آنها را مي گيرند، لذا فراگيران بايستي به دانش و مهارت هاي فراگيري مجهز باشند تا هيچگاه در تنگنا قرار نگيرند.

تدريس يكي ابزارهاي مهم يادگير ي است كه با به كارگيري روش هاي نوين تدريس مي توان يادگيري را تسهيل نمود .البته هيچ يك از روش هاي تدريس في نفس خوب يابد نيستند ، بلكه نحو و شرايط استفاده از آنهاست كه باعث قوت يا ضعفشان مي شود.

لذا معلم بايد با توجه به هدف هاي آموزشي، محتواي تدريس، نيازها و علايق دانش آموزان، امكانات موجود (زمان، فضا، وسايل و… )، تراكم دانش آموزي و… مناسب ترين شيوه را براي يك تدريس مطلوب انتخاب كند.

منبع: rentcheap